Optimisme
Pessimisten zijn ongelukkig, realisten hebben gelijk, optimisten zijn succesvol.
Maar wat wordt dat optimisme op de proef gesteld. Lockdown, verlenging lockdown, avondklok. Het onderwijs echter moet door, door, linksom of rechtsom. 

Verwachtingen
Want de trein der verwachtingen dendert door. Er wordt veel gesproken over achterstanden. Maar wat is een achterstand? Ten opzichte van wie of wat? Als we dat denken zouden durven loslaten. Ons niet meer richten op het halen van een resultaat voor dag datum en tijdstip. Ons richten op ontwikkeling. Hoeveel mooier zou de wereld er dan uitzien? Hoeveel prettiger zouden leerlingen zich dan voelen?

Ja maar hoe dan?
Ja maar mijn leerlingen moeten wel slagen dit jaar. Wat kunnen mijn leerlingen in de derde klas daarmee? Moeten ze het jaar overdoen dan? Dat brengt ons bij de vraag hoe we de druk bij leerlingen weg kunnen halen. Dat valt niet mee, want het onderwijs in Nederland is in de loop der decennia vastgeroest in een cultuur van leren voor een cijfer, zonder toets geen waardering, zonder een examen geen bewijs van kennis en ontwikkeling. Hoe we dat met zijn allen hebben laten gebeuren is een onderzoek waard. 

Kleine stappen
Tegelijkertijd worden er al stapjes gezet op de goede weg. Corona dwingt scholen tot het maken van scherpe keuzes. En dat is vaak positief. Voortgangstoetsen worden bijvoorbeeld geschrapt, er wordt gekeken naar hoe het echt met de ontwikkeling van leerlingen staat. Alternatieve opdrachten, andere manieren van kijken naar leerlingen: kijken naar wat hij al wel kan in plaats van redeneren dat hij nog niet klaar is voor een toets.

Landelijke regels
Er is een verruiming in tijd aangegeven door leerlingen de keuze te geven om hun CE in twee tijdvakken af te leggen. Moeten of durven wij dat de leerlingen adviseren? Het brengt een risico met zich mee waarvan niemand de gevolgen kan overzien. Dus maar niet doen. Of toch? Als je de tijd durft te nemen zou je een ander advies kunnen geven.
Maar ja, dan zakt iemand en kan hij niet naar het vervolgonderwijs. Want er is geen plan B. Dus toch maar weer in de huidige wereld geboeid voortstrompelen omdat we de verstikkende banden niet los durven laten. 

Tijd
Daarom jagen we onszelf op om alles op tijd af te hebben, zodat je op tijd kunt beginnen aan je vervolgopleiding. Of … zouden we het met zijn allen aandurven om onszelf en daarmee de leerlingen de vrijheid te geven de tijd los te laten? We hebben geen achterstand, we doen niet aan een ratrace naar het poortje dat openstaat. We doen aan ontwikkeling, we proberen een bijdrage te leveren aan een goed leven. 

Anders denken
Laten we denken in andere woorden. Als een leerling om wat voor reden dan ook dit jaar niet overgaat of slaagt, dan heeft hij geen vertraging opgelopen. Dan heeft hij de tijd genomen. De tijd neemt jou niet, maar jij neemt de tijd. 
Het probleem van mogelijke overbevolking van het schoolgebouw lossen we wel op, optimistisch als we zijn. De positieve kracht die we daarmee op onze leerlingen overbrengen zal langer nazingen dan het diploma dat met stoom en kokend water brandwonden achterlaat. 

‘Als iemand haar vraagt “hé hoe laat is het”, dan zegt ze “dat weet ik niet, ik heb de tijd!” 
(Klein Orkest)

Ik wens alle leerlingen, docenten en schoolleiders de tijd van hun leven.